دیدار با دکتر مظاهر مصفادرباره هجو فروزانفر به وسیله مصفا وماجرای این دو بزرگوار

ساخت وبلاگ

 

مظاهر مصفا شاعر، ادیب، مولف، مصحح، محقق، مدرس، سعدی شناس، پژوهشگر و نویسنده ایرانی به سال 1311 هجری شمسی در تفرش چشم به جهان گشود.

او هنوز نوزاد بود که خانواده اش به قم رفتند.

او تحصیلات خود را در قم به انجام رساند. سال آخر دبیرستان را به تهران رفت و دیپلم را از مدرسه دارالفنون گرفت. می خواست نقاشی را در دانشکده هنرهای زیبا پی گیری کند ولی رشته زبان و ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران دنبال کرد.

از استادان او می توان به دکتر محمد معین، بدیع الزمان فروزانفر، دکتر حسن خطیبی، دکتر بهمنیار، دکتر ذبیح الله صفا و استاد جلال همایی اشاره داشت.

پایان نامه دکتری او سیر تحول قصیده در شعر فارسی بود. در این زمان فروزانفر سبک شناسی تدریس می کرد و کتاب سبک شناسی بهار را درس می داد و از اول تا آخر هم سبک شناسی بهار را رد می کرد.

مصفا گفت: استاد شما که این را قبول ندارید یک جزوه ای چیزی بگویید ما بنویسیم و یادداشت کنیم.

فروزانفر قهر کردند و رفت ولی بچه ها رفتند و او را بازگرداندند.

فروزانفر روزی دیگر به مصفا گفت: شعری بخوان.

مصفا نیز شعری در مدح دکتر محمد مصدق خواند.

فروزانفر گفت: چه کسی به تو اجازه داده است برای مصدق شعر بگویی؟

مصفا پاسخ داد: شعر خود شما را برای مصدق در رادیو شنیدم.

آری روزی که شاه رفته بود استاد فروزانفر شعری برای مصدق سرود:

ای مصدق هزار مردی تو / با دد و دیو در نبردی تو

ای مصدق تو را ثنا خوانم / گرچه بر همزن سنا دانم

بعد که شاه بازگشت و دولت مصدق سقوط کرد، فروزانفر نیز مغضوب شد.

مصفا شعری در هجو فروزانفر و تلون مزاج او سرود. این شعر به گوش بدیع الزمان فروزانفر رسید و اختلاف ها بالا گرفت.

مظاهرمصفا به قم رفت و به تدریس در دبیرستان ها پرداخت.

مدتی هم رئیس فرهنگ قم بود و چندی هم ریاست مدرسه عالی قضایی قم را به عهده داشت.

در این دوران خواستار یکسان سازی خط فارسی شد، مهم ترین حرف او الف های چهارم بود، این که چرا لیلی بنویسیم و لیلا بخوانیم یا مصطفی، مرتضی، اسمعیل و... همین طور چند تا حرف داریم که صدای سین می دهد (س، ص، ث) چند مدل حرف داریم که صدای ز می دهد (ز، ظ، ض) و بهتر است همگی به یک صورت نوشته شوند.

سخن او سرو صدایی به راه انداخت. گروهی از جوانان خواستند تا به نمایمدگی از مردم قم به مجلس شورای ملی راه یابد و بعضی در مخالفت با او گفتند که مصفا خواستار تغییر خط قرآن مجید شده است.

نه سال گذشت، تا این که مرحوم قدس نخعی کوشنده در چاپ دیوان وحشی بافقی که رییس دربار بود به مصفا گفت: شعری در مدح استاد بگو.

مصفا شعری سرود. نخعی او را با فروزانفر رو به رو کرد و دستور داد شعر را بخواند:

آن دست که بنوشت هجای تو شکستم / آن خامه که بنگاشت جفای تو شکستم

وآن دست که بد کرد به جای تو شکستم / آن شیشه که در آن می مغروری من بود

بردم به سر خویش و به پای تو شکستم...

فروزانفر هم در برابر رییس دربار نمی توانست سخنی بگوید که نخوان و نمی خواهم، او را بخشود و به این ترتیب، مصفا دکترای خود را دریافت کرد.

پس از این رییس انتشارات و مدیر مجله آموزش و پرورش شد. به سال 1332 مدیریت اداره آموزش و پرورش اراک را عهده دار شد.

 

 

در همین سال با دکتر امیربانو کریمی استاد ادبیات دانشگاه تهران دختر امیری فیروزکوهی شاعر بزرگ معاصر پیمان زناشویی بست و از وی صاحب فرزندانی شد:

علی مصفا، کارگردان و بازیگر سینما و تلویزیون، داماد علی حاتمی کارگردان بزرگ معاصر و همسر لیلا حاتمی بازیگر و ستاره سینمای ایران.

کیمیا مصفا، عروس دکتر سید جعفر شهیدی.

گلزار مصفا.

دکتر امیر اسماعیل مصفا، استادیار فیزیک دانشگاه صنعتی شریف و متخصص در زمینه تئوری ریسمان.

استاد مظاهر مصفا به سال 1345 به شیراز رفت، با رتبه دانشیاری به تدریس در دانشگاه شیراز پرداخت و ریاست دبیرخانه مرکزی دانشگاه شیراز و مدیریت انتشارات نگاه شیراز را بر عهده گرفت.

به سال 1347 به تهران بازگشت، در دانشگاه تهران استاد تمام وقت و مدیر گروه دانشکده ادبیات شد.

در آبان ماه 1384 بازنشانده شد.

مدتی استاد تمام وقت دوره های دکتری دانشگاه آزاد بود، و اکنون به پژوهش و سرودن شعر سرگرم است. مصفا ذوق معماری نیز دارد و تا کنون پنج خانه در قم و تفرش و تهران ساخته است.

برادر بزرگ تر وی دکتر ابوالفضل مصفا نویسنده، حافظ پژوه، فرهنگ نویس و شاعر و خواهر وی خانم دکتر مصفا مادر فواد حجازی آهنگساز معروف از استادان زبان و ادبیات فارسی است.

دکترمظاهر مصفا یکی از قصیده سرایان بزرگ ایرانی به شمار می رود و نام او با قصیده گره خورده است.

درون مایه قصیده های او اعتراض است که با بیانی فلسفی و اجتماعی آمیخته شده و بیشتر از ناصرخسرو و عمرخیام تاثیر گرفته است.

اشعار وی در سرتاسر قلمرو فارسی و در کشورهای افغانستان، پاکستان، هندوستان و تاجیکستان نیز دارای شهرت است.

قصیده او به نام «هیچ» یکی از مشهورترین اشعار وی به شمار می رود:

مردی ز شهر هرگزم از روزگار هیچ / جان از نتاج هرگز و تن از تبار هیچ

دکتر غلامحسین یوسفی در کتاب چشمه روشن به بررسی آن پرداخته و پروفسور صلاح الصاوی شاعر و سخن سنج مصری در کتاب العدمیه فی شعر آن را ترجمه، نقد و بررسی کرده است.

از آثار او است:

تصحیح کلیات سعدی.

برگی از دیوان صفای اصفهانی.

پاسداران سخن (چکامه سرایان) نقد قصیده سرایان از رودکی تا عصر حاضر.

توفان خشم (چهل چکامه).

ده فریاد (مجموعه شعر).

سپید نامه (مجموعه شعر).

سی پاره (مجموعه شعر).

سی سخن (مجموعه شعر).

شبهای شیراز.

قند پارسی.

نسیم.

تصحیح دیوان ابوتراب فرقتی کاشانی.

تصحیح جوامع الحکایات عوفی.

با اوست حدیث من.

راهی از بن بست.

مقدمه بر آتشکده ثانی: دیوان محمدعلی بیگدلی آذری، 1381، تهران: سنائی، 424 ص.

تصحیح داستانهای مثنوی، خط از غلامعلی محبی نژاد، 1382، تهران: اندیشه عالم، 344 ص.

تصحیح دیوان حکیم سنایی، 1336، تهران: امیرکبیر، دویست و سی + 880 ص.

مقدم هبر دیوان محمدرفیع بن عبدالکریم درمیانی (لامع)، 1365، تهران: محمود رفیعی، نود و شش + 698 ص.

مقابله و تصحیح و تنظیم و جمع و تدوین دیوان نظیری نیشابوری، از روی سه نسخه معتبر خطی، 1340، تهران: امیرکبیر و زوار، 750 ص.

جمع و تدوین و مقابله و تصحیح و تحشیه و تعلیق و دیباچه متن انتقادی دیوان حکیم نزاری قهستانی: بر اساس ده نسخه، نه نسخه خطی معتبر کهن سال و متن ماشین شده رساله دکتری دکتر سید علی رضا مجتهدزاده، 1371 تا 1373، تهران: صدوق. 2 ج.

تصحیح مجمع الفصحاء اثر رضاقلیخان هدایت، 1336 - 1340، تهران: امیرکبیر، 6 ج.

بیش از صد سخنرانی ادبی در درمجامع علمی ایران، افغانستان و پاکستان ازجمله انجمن قلم، تالار فردوسی دانشگاه تهران، کنگره جهانی سعدی و حافظ در شیراز، جشن صدمین سال دانشکده خاورشناسی پنجاب لاهور و سمینار دبیران ادبیات فارسی در بابلسر.

دهها مقاله.

صد و سی سخنرانی در برنامه صدای شاعر از رادیو تهران.

دوازده سخنرانی از رادیو ایران.

از سخنان دکترمصفا است:

اگر کسی تمام شاهنامه را بخواند دیگر هرکلام بی در و پیکر و سست را شعر نمی نامد.

مولانا را ازهمه کمتر می شناسم و شاید به همین دلیل، بیش از همه من می دانم که مولانا شناختنی نیست.

مدرک های امروز، جواز گذراندن معیشت و زندگی است و نه نمایانگر عشق و اشتیاق به علم و بالا بودن سطح دانش.

و از اشعار او در رثای مهدی اخوان ثالث:

سرد است روزگار من و روزگار سرد / سرد است دست و دل دل و دستم به کار سرد

چون مهرگان هوای بهار گزنده است / سردست روزگار خزان و بهار سرد

از یار و از دیار نجویم خبر که بود / پیغام یار سرد و نسیم دیار سرد

از دست جور دوست دلم دم به دم شکست / خسته مباد دست و دل دوست کم شکست

روز و شبم شد از ستم روز و شب سیاه / روزم سیاه شد زغم و شب ز تب سیاه

تا مهر تابناک وجودت غروب کرد / گردید آسمان زبان و ادب سیاه

بنیاد من بکند غمت در شب فراق / روی فراق و روی غم و روی شب سیاه

هر صبح و شام زهر غمی ریزدم به کام / آزردن من است مگر کار صبح و شام

تلخ است روزگار من و روزگار تلخ...

فهرست منابع

تذکره شعرای معاصر ایران، ج 2، ص 330.

کتابشناسی ملی ایران.

فهرست مستند اسامی مشاهیر و مولفان.

فهرست مقالات فارسی از ایرج افشار.

مولفین کتب چاپی فارسی، خان بابا مشار، ج 6، ص 247.

چهره مطبوعات معاصر، غلام حسین صالحیار، ص 145.

سخنوران نامی معاصر، ج 5 ص 3329.

العدمیه فی الشعر، الدکتور صلاح الصاوی.

هفته نامه کتاب هفته.

بخارا، ش 38.


برچسب‌ها: دیدار با دکتر مظاهر مصفا, درباره هجو فروزانفر به وسیله مصفا, وماجرای این دو بزرگوار, روزنامه شرق چابک غزال...
ما را در سایت چابک غزال دنبال می کنید

برچسب : مصفادرباره,فروزانفر,وماجرای,بزرگوار, نویسنده : charvadeho بازدید : 91 تاريخ : شنبه 15 مهر 1396 ساعت: 8:21